Róleg afvenjun
Talið er heppilegast að venja barn af brjósti smám saman ef þess er kostur, sama hversu gamalt barnið er. Þá á sér stað aðlögun í brjóstvefnum og flestar konur sleppa við óþægindi í brjóstum. Einnig halda brjóstin betur lögun sinni og fituforða. Einnig er betra fyrir barnið að vera ekki svipt mörgum gjöfum samtímis. Barn getur túlkað það sem höfnun og brugðist illa við. Líkamlega er líka gott fyrir meltingarfæri barnsins að aðlagast nýrri fæðu hægt og rólega.
Ekki er algilt hve langan tíma róleg afvenjun tekur. Það fer eftir aldri barns og aðstæðum hverju sinni.
Til að byrja með er staða brjóstagjafarinnar er kortlögð. Þá getur verið gott að skrá niður hve margar gjafir eru á sólarhring, hvenær þær eru og hverjar eru mikilvægari (vinsælli) en aðrar. Brjóstabörn geta tekið mismargar gjafir á sólarhring en þá verður að miða við meðaltal. Síðan er ein og ein gjöf tekin út á þeim hraða sem hentar móður og barni.
Snögg afvenjun
Ef mjólkurframleiðsla er komin vel á skrið og nauðsynlegt reynist að hætta snögglega verða ákveðin líkamleg viðbrögð. Brjóstin verða þanin, aum og jafnvel hnökrótt og hætta á brjóstabólgu eykst. Snögg lækkun á hormóninu prólaktín getur líka valdið þunglyndistilfinningu.
Hér eru nokkur ráð til að minnka óþægindi og forðast vandamál.
Alltaf bíða eins lengi með að mjólka og hægt er og mjólka eins lítið og hægt er að komast af með. Ef eingöngu er um mjólkun í mjaltavél að ræða er rétt að draga smám saman úr mjólkunum. T.d. ef mjólkað hefur verið á 3 klst. fresti er lengt yfir í á 4 klst. fresti, svo 6 klst. fresti svo 8 klst. svo 12 klst. o.s.frv. Ef mjólkað var 200 ml. í einu er breytt yfir í 150 ml. í einu, svo 100 ml. svo 50 ml. o.s.frv. Hversu hratt hægt er að trappa framleiðsluna niður fer eftir aðlögun brjóstanna og flestar konur finna það vel sjálfar.
Tíminn sem tekur að hætta fer eftir hversu mikil framleiðslan var. Ef mjólk er lítil er jafnvel hægt að hætta beint án mikilla viðbragða. Athugið að margra mánaða gömul börn sem grípa brjóstið nokkrum sinnum á nóttu án þess að virðast drekka mikið geta verið að taka til sín mörg hundruð ml. Ef um fulla framleiðslu er að ræða tekur um 2-3 vikur að hætta en minna ef vel gengur.
Eðlilegt er að konur geti kreist fram dropa eða finni fyrir leka í nokkrar vikur eða mánuði eftir að hætt er.
Júlí 2019